Viêm da do xạ trị xảy ra ở khoảng 90% bệnh nhân xạ trị ung thư, hầu hết các trường hợp bệnh nhân có phán ứng ở da vùng xạ mức độ nhẹ hoặc trung bình. Nhưng khoảng 20-40% bệnh nhân có viêm da ở mức độ nặng hơn với các biểu hiện như bong da ẩm ướt, loét. Bài viết này sẽ hướng dẫn một cách tổng quát cách chăm sóc da trong quá trình xạ trị để bảo vệ da, giảm nguy cơ viêm da do xạ trị.
Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ viêm da do xạ trị
- Vùng da được chiếu xạ: chiếu xạ vùng đầu mặt cổ, vùng chậu tiểu khung thường viêm da nặng hơn vùng ngực, lưng, tay chân.
- Liều lượng chiếu xạ: tổng liều chiếu xạ càng cao, liều xạ mỗi buổi xạ lớn tình trạng viêm da sẽ càng nặng
- Các loại thuốc được sử dụng cùng xạ trị như: hóa chất, thuốc điều trị đích làm tăng đáng kể mức độ viêm da.
- Bệnh nhân mắc các bệnh lý như tiểu đường, suy giảm miễn dịch, thể trạng béo phì, tình trạng dinh dưỡng kém cũng làm tăng mức độ viêm da.
Đọc thêm: Những lưu ý cho bệnh nhân xạ trị ung thư
Diễn tiến của viêm da do xạ trị
- Viêm da thường bắt đầu xuất hiện trong khoảng từ ngày xạ thứ 10 đến 14.
- Các triệu chứng có thể nặng dần lên trong quá trình xạ trị.
- Viêm da có thể là nặng nhất trong thời gian một tuần sau khi điều trị đã kết thúc. Da sẽ bắt đầu hồi phục sau đó.
- Da sẽ lành trở lại sau 4 – 6 tuần từ khi xạ trị kết thúc.
Cách chăm sóc da trong quá trình xạ trị
- Vệ sinh sạch sẽ vùng da được chiếu xạ nhẹ nhàng bằng nước ấm, nước thông thường với xà phòng dịu nhẹ. Tránh kỳ cọ, chà xát lên vùng da được chiếu xạ.
- Giữ cho da vùng chiếu xạ luôn khô ráo, mặc quần áo rộng, thoáng, thấm mồ hôi.
- Tránh ánh nắng mặt trời tiếp xúc trực tiếp lên vùng da chiếu xạ bằng quần áo, mũ rộng vành, kem chống nắng.
- Không cạo râu bằng dao cạo (nên dùng máy cạo bằng điện)
- Không dùng mỹ phẩm trang điểm, bột phấn rôm, các loại chất tạo mùi thơm, sáp tẩy lông, kem tẩy lông, nước bôi cạo râu hay các loại thuốc bôi lên vùng da xạ trị mà không có chỉ định bác sĩ.
- Không nên dùng các loại miếng dán da (kể cả miếng dán giảm đau), băng keo (băng vết thương) lên vùng da xạ trị.
- Không để cho vùng da xạ trị quá nóng, quá lạnh như chườm nóng hoặc chườm lạnh.
- Không để vùng da xạ trị bị tổn thương.
- Dưỡng ẩm cho vùng da xạ trị bằng các sản phẩm dưỡng ẩm do bác sĩ xạ trị chỉ định, hướng dẫn sử dụng. Sử dụng các thuốc chống bỏng khi có chỉ định của bác sĩ.
Cách chăm sóc da sau khi xạ trị kết thúc
- Tiếp tục chăm sóc da cho đến khi da lành hoàn toàn trở lại.
- Nếu da bị khô, đỏ, ngứa mà không bị tổn thương, tiếp tục bôi dưỡng ẩm cho đến khi da lành hoàn toàn.
- Nếu vùng da vùng da bị tổn thương, ẩm ướt, hãy xin lời khuyên về cách chăm sóc của bác sĩ xạ trị.